نخستین جشنواره زایمان فیزیولوژیک در مازندران

به گزارش آوای خزر از شهرستان ساری، نخستین جشنواره استانی زایمان فیزیولوژیک مازندران با هدف آگاهی خانواده‎ها نسبت به عوارض مثبت ناشی از زایمان طبیعی و مقایسه آن با زایمان سزارین و سزارین‎های انتخابی  ((elective به‎مدت یک‎روز در سالن اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران همراه با مراسم افتتاحیه با حضور تنی چند از معاونان رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ماماها، کارشناسان شبکه‌های بهداشت و درمان، برخی از فعالان بیمارستان‌های زنان و زایمان خصوصی و دولتی مازندران و خانواده‌های علاقه‌مند با استقبال خوبی برگزار شد.
کارشناسان مامایی شبکه‎های بهداشت و درمان یا بیمارستان‎های خصوصی و دولتی زنان و زایمان مازندران در 32 غرفه آخرین تلاش‌ها و دستاوردهای خود برای افزایش زایمان‌های طبیعی را به نمایش گذاشتند.


* باورهای اشتباه و ترس از زایمان طبیعی
کارشناس مامایی بیمارستان شهدای محمودآباد در غرفه نمایشگاهی این بیمارستان بروشورهایی از ترویج زایمان طبیعی و معرفی شربت آرام‌بخش و روغن‌های گیاهی برای کاهش دردهای زایمانی داشت و از او درباره تأثیرات این مواد پرسیدیم.
فاطمه دیانتی می‎گوید: معجون‌هایی مثل چای و عسل یا عسل و زعفران در هفته آخر بارداری سبب آرامش مادر باردار، کاهش زمان تولد نوزاد از زمان دردهای زایمانی و تحمل بیشتر درد می‎شود.
وی با اشاره به رغبت بسیاری از خانواده‌ها به سمت زایمان سزارین، اظهار کرد: باید باورهای اشتباه و ترس از زایمان در مادران باردار از بین برود، لذا کلاس‌های آموزشی و آمادگی فیزیولوژیک به‌صورت رایگان در مراکز بهداشت و بیمارستان‎ها انجام می‎شود.
* عفونت گوش، اسهال و استفراغ از تبعات استفاده از شیشه شیر است
کارشناسان غرفه مشاوره شیردهی نیز از ضرورت آگاهی مادران شیرده به‌ویژه شاغلان گفتند و اینکه نحوه ذخیره و نگهداری شیر مادر را برای آنها توضیح می‎دهند.
بنی علیزاده کارشناس مامایی بیمارستان زنان و زایمان بهشهر و ناهید شایسته از کارشناسان بیمارستان بوعلی ساری از تجربیات مختلف خود درباره استفاده از شیشه شیر نیز گفتند، شیشه‎ای که به‎ظاهر کار مادر را راحت کرده است، اما حداقل تبعات آن شامل عفونت گوش، بیماری کلیه، اسهال و استفراغ است.
این‎دو کارشناس زمان نگه‎داری شیر مادر در فضای اتاق را 6-8 ساعت، دو روز در یخچال، دو هفته در جایخی یخچال و سه ماه در فریزر اعلام کردند، با این توضیح که شیر خارج شده از فریزر، تنها برای 24 ساعت قابل خوراندن به کودک است.
مشاوران تغذیه بارداری نمایشگاه زایمان فیزیولوژیک، اظهار کردند: تنظیم رژیم غذایی برای بیماران خاص، تغذیه در بارداری، راهنمایی برای جلوگیری از سوءتغذیه، دیابت بارداری و افزایش نامناسب وزن در قبل و هنگام بارداری از جمله مواردی است که برای مراجعه کنندگان توضیح می‎دهند.
مهرناز عمویی از بیمارستان امام حسین (ع) نکا و محدثه صادقی از مرکز بهداشت ساری با اشاره به طبیعی بودن ویار حاملگی، گفتند: برای جلوگیری از تهوع صبحگاهی در مادران باردار به آنها توصیه می‎شود که از تکه‌ای نان یا بیسکویت استفاده کنند، پس از خوردن غذا دراز نکشند، از غذاهای پُر ادویه استفاده نکنند و کمتر در معرض بوی غذا قرار بگیرند.
نسرین محسنی و فاطمه کاشفی از کارشناسان شبکه بهداشت و درمان فریدونکنار، از برگزاری کلاس‌های زایمان فیزیولوژیک به مدت هشت جلسه و بازدید از زایشگاه در جلسه آخر خبر دادند و اینکه با توجه به فعالیت یک‎ساله در برگزاری این کلاس‌ها، هنوز نمی‌توان آمار خوبی از کاهش زایمان‎های سزارین ارائه داد، اما در مجموع جای امیدواری وجود دارد.
نرگس صبوری از کارشناسان مامایی شبکه بهداشت و درمان فریدونکنار اظهار کرد: کلاس‎های آموزشی قبل و بعد از بارداری، درصد زیادی از استرس مادران را کاهش داده و آنها باید یاد بگیرند که بر ترس خود غلبه کنند و خود را باور داشته باشند.
در غرفه بیمارستان امام خمینی (ره) شهرستان نور، پوزیشن‎های زایمان طبیعی برای کاهش درد، ورزش در دوران بارداری و نمودار میزان زایمان طبیعی و سزارین در دوره‎های 5 و 10 ساله مورد توجه قرار داشت.
یکی از کارشناسان شبکه بهداشت نور به خبرنگار ما گفت: کلاس‌های آمادگی برای زایمان سبب شد تا کاهش محسوسی در سزارین داشته باشیم.
زهرا قلی‎نژاد با بیان اینکه گاهی مادر باردار مایل به زایمان طبیعی است، اما اطرافیان او بر سزارین اصرار دارند، افزود: در کلاس‎های آمادگی برای زایمان از خانواده‎ها نیز دعوت می‎شود.
وی ادامه داد: ترس از درد زایمان در مادران باردار وجود دارد، اما با ورزش‌های فیزیولوژیک، این ترس تا حد زیادی کاهش می‎یابد.
* کاهش 5 درصدی سزارین در قائم‌شهر (سال 94 نسبت به 93)
فاطمه توسلی کارشناس مرکز بهداشت قائم‌شهر می‎گوید: در این شهرستان کلاس‌های آمادگی برای زایمان در بخش‌های خصوصی و دولتی، بیمارستان‌ها و پایگاه‌های پزشک خانواده دارای ماما انجام شده و در مجموع در سال گذشته نسبت به سال 93، کاهش حدود پنج درصدی زایمان سزارین را داشتیم.
یکی دیگر از کارشناسان مرکز بهداشت قائم‎شهر با اشاره به تأثیر خانواده در نوع زایمان و رفع استرس‌های زایمانی، اظهار کرد: برای همسران زنان باردار و همراهان آنها به‌صورت مجزا کلاس‌هایی برگزار شده است.
فاطمه یوسفی ادامه داد: حتی از همراهان خواسته شده که در زمان زایمان، کنار بیمار خود باشند تا او احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشد.
 نینا چالاکی از مرکز بهداشت محمودآباد در جشنواره شرکت کرده بود و خود یک مرکز خصوصی دارد و می‎گوید: با برگزاری کلاس‌های آمادگی برای زایمان، ورزش در آب برای کاهش درد و افزایش آگاهی و آمادگی جسمانی برای زنان باردار در سال گذشته، 15 زایمان طبیعی و پنج سزارین اورژانسی انجام شد، اما موردی از زایمان‎های سزارین انتخابی ((elective نداشتیم.
* کاهش زایمان سزارین در نوشهر
محبوبه جلالی‌یزدی از کارشناسان شبکه بهداشت و درمان نوشهر می‌گوید: با افزایش سطح آگاهی مادران باردار نسبت به فواید زایمان طبیعی و غلبه بر ترس از این نوع زایمان، در حالی‎که میزان زایمان سزارین در سال 92 برابر با 56.4 بود، این آمار در پایان 94 به 47.44 درصد رسید.
زهرا رضوانی از کارشناسان مامایی نوشهر نیز به خبرنگار ما گفت: شاخص انجام اپیزیاتومی (برش جراحی در ناحیه پرینه) از 80 درصد در سال 93 به 52 درصد در پایان 94 و شاخص القای زایمان (استفاده از اکسی توسین) از 22 درصد در سال 93 به 9 درصد در سال 94 کاهش یافته است.
سپیده احمدی از کارشناسان مامایی که در بیمارستان خصوصی مهر بهشهر فعالیت دارد، معتقد است که علت مراجعه بسیاری از مادران باردار به بخش خصوصی برای زایمان سزارین است، اما این بیمارستان‌ها با توصیه به ورزش‎های دوران بارداری برای تحمل درد زایمان و آموزش تکنیک‌هایی برای کاهش زمان زایمان از آغاز دردهای زایمانی و توصیه به روش‎های زایمان بدون درد، مادران را به زایمان طبیعی تشویق می‌کنند.
وی افزود: در نهایت اگر با توصیه‌های انجام‎شده، بیمار که تصمیم‎گیرنده نهایی است، مجاب نشد و رضایت نداد، عمل سزارین انجام می‎شود.
* افزایش تعداد مراجعان به کلاش‎های آمادگی زایمان از 2 به 30 نفر
در غرفه بیمارستان امیرمازندرانی ساری نیز بروشورهایی برای تبلیغ زایمان طبیعی و مقایسه آن با سزارین همچنین نموداری از فعالیت‎های این بیمارستان در راستای طرح تحول سلامت و از جمله کاهش سزارین، مورد توجه قرار گرفت.
کارشناس مامایی این بیمارستان با اشاره به مراجعه افرادی که با دستور بستری سزارین به بیمارستان آمده‌اند، گفت: برای این افراد نمی‎توان کاری کرد، اما برای آنهایی که با هدف درمان طبی می‎آیند، کلاس‎های دوران بارداری برگزار و پس از زایمان طبیعی نیز لوح تقدیری به این مادران اهدا می‎شود.
مینو نادری با بیان اینکه کلاس‎های آمادگی برای زایمان طبیعی را در بیمارستان امیرمازندرانی با یک یا دو مادر باردار آغاز کردیم و اکنون به 30 نفر رسیده است، افزود: همه باید در مسیر ترویج زایمان طبیعی گام بردارند، رسانه‌ها باید بیش از پیش به مقوله زایمان طبیعی پرداخته و به جامعه اطلاع‌رسانی کنند.
کارشناس مامایی بیمارستان شهید رجایی تنکابن با بیان اینکه از سال 79 و قبل از زمزمه خطرات افزایش سزارین و وجود موج صعودی این نوع زایمان در کشور، فعالیت‎هایی توسط آقای دکتر حقیقی انجام شد، تصریح کرد: در شرایطی که آمار سزارین در تنکابن به 54 درصد رسیده بود، با انتقادات و رهنمودهای شایسته این پزشک، خانواده‎ها آرام‎آرام به سمت زایمان طبیعی رغبت پیدا کردند.
مهوش بصلی با اعلام اینکه با اجرای سیاست‎های نظام سلامت، در حال حاضر میزان سزارین در تنکابن به 50 درصد رسیده، اما هنوز آمار بالایی داریم، افزود: بیمارستان شهید رجایی این شهرستان، مرکز درمانی بلوک است و از نور تا رامسر و حتی کلاچای رودسر نیز بیمارانی با زایمان زودرس به این بیمارستان منتقل می‎شود، همین‎ها در آمار سزارینی‎های تنکابن به ثبت می‎رسد.
وی ادامه داد: فضای مناسب برای زایمان فیزیولوژی را در بیمارستان شهید رجایی تنکابن نداریم، البته فضایی برای آن در نظر گرفته و کلنگ‎زنی شده که امیدواریم تا پایان سال‎جاری به اتمام برسد.
زهره مقدم‎احمدی از دیگر کارشناسان مامایی تنکابن گفت: تربیت مربی برای کلاس‎های آمادگی زایمان فیزیولوژی باید بیشتر شود، زیرا استقبال خانواده‎ها از زایمان طبیعی به‌ویژه قشر تحصیلکرده رو به افزایش است.
* حضور پزشک معالج و خانواده مادر باردار در هنگام زایمان
کارشناس مامایی بیمارستان حاج‌عزیزی جویبار نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: برای آرامش بیشتر مادر باردار، به همسر و همراهان او اجازه داده شده که هنگام زایمان در کنار او باشند تا امنیت و آرامش بیشتری داشته باشد، حتی پزشک معالج نیز در کنار مادر باردار حضور دارد.
رقیه دارایی بیان کرد: کلاس‏های آمادگی برای زایمان به همراه بازدید از زایشگاه نیز دایر است، قرار شده تا زایشگاه مجهزی همراه با اتاق‎های خصوصی در جویبار احداث شود که کار مهمی از نظام سلامت است.
وی گفت: از سال 92 تا پایان 94، میزان سزارین را از 70 درصد به 59 درصد رساندیم.
مسئول برنامه سلامت مادران شبکه بهداشت و درمان جویبار نیز بیان کرد: در تمامی مراکز مربوطه، نیروهایی برای ترویج زایمان طبیعی حضور داشته و آموزش‎هایی برای کاهش درد، آمادگی مادر باردار برای زایمان و غلبه بر ترس از زایمان ارائه می‌شود.
آزیتا تقوایی گفت: از سال 85 تاکنون، میزان مرگ و میر مادران باردار که بخش زیادی از آن مختص مادران سزارینی بود، صفر شده است.
کارشناس مامایی بیمارستان امام حسین (ع) نکا، اظهار کرد: اکنون مراقبت‎ها افزایش یافته و میزان مرگ و میر مادر باردار بسیار پایین و تا صفر آمده است.
زهره طاهری گفت: سال گذشته، تعداد زایمان طبیعی در این بیمارستان 392 و سزارین نیز 482 نفر بوده است که نسبت به سال‎ قبل از آن کاهش 4 تا 5 درصدی داشتیم.
کارشناس مامایی بیمارستان طالقانی چالوس با اشاره به قرار داشتن این بیمارستان در جاده کندوان، بیان کرد: علاوه بر بیمارانی که حتی از نور تا رامسر به این مرکز مراجعه می‎کنند، به دلیل مسافرپذیر بودن چالوس، شاهد بستری شدن و زایمان مادران باردار از سایر استان‌ها نیز هستیم.
نسرین مژدهی‌فرد افزود: میزان سزارین در چالوس تغییر چندانی نداشته و البته بیشترین درصد سزارینی‎ها را از زایمان دوم یا سوم مادرانی داریم که زایمان قبلی آنها نیز به همین روش بوده است.
فاطمه قاسم‎زاده مسؤول زایشگاه بهشهر گفت: سال گذشته، 56 درصد زایمان‎ها در بیمارستان شهدای این شهرستان به‌صورت طبیعی و 44 درصد سزارین بوده و به دلیل آمار بالای سزارین در سال‎های قبل‎تر، در یک‎سال گذشته تنها دو درصد کاهش را در این بخش داشتیم.
* کاهش 6 درصدی سزارین در رامسر
عذرا چراغی مسئول بهداشت خانواده شبکه بهداشت و درمان رامسر نیز بیان کرد: کاهش 6 درصدی میزان سزارین را در سال 94 نسبت به سال قبل از آن داشتیم و در مجموع، 110 نفر در سال گذشته از کلاس‎های آمادگی برای زایمان بهره‎منده شده و بیشتر آنها نیز زایمان طبیعی داشتند.
مسئول زایشگاه بیمارستان شمال آمل با بیان اینکه برخی مادران باردار برای زایمان سزارین ترجیح می‎دهند که به بیمارستان خصوصی بروند، اظهار کرد: با توجه به سیاست‎های دولت در کاهش سزارین، ابتدا با مادر و همراه او درباره راه‎های کاهش درد زایمان طبیعی، کلاس‎های آمادگی برای زایمان طبیعی و زایمان بی‎درد صحبت می‎شود.
مریم نا‎م‎آور گفت: تمام تلاش خود را برای رضایت مادر باردار و خانواده او به‌کار می‎گیریم تا زایمان طبیعی را بپذیرند، اما در نهایت تصمیم‎گیری با مادر است و او باید توان و شرایط خود را ببیند تا زایمان موفقی داشته باشد.
* استقبال افراد تحصیلکرده از کلاس‎های آمادگی برای زایمان طبیعی
مسؤول دانشکده پرستاری و مامایی نسیبه ساریبا اشاره به برگزاری کلاس‎های آمادگی برای زایمان که از هفته 20 بارداری آغاز می‎شود، گفت: در این کلاس‎ها آناتومی فیزیولوژی، تغذیه، آماده شدن برای شیردهی، روش زایمان و روند طبیعی زایمان به مادران آموزش داده می‎شود.
صغری خانی افزود: بیشتر متقاضیان این کلاس‎ها، افراد تحصیلکرده هستند، زیرا آنها به این نتیجه رسیده‌اند که زایمان طبیعی بهتر از سزارین بوده و عوارض ندارد.
وی بیان کرد: پس از زایمان طبیعی، مادر می‌تواند به کارهای روزمره خود برسد، حتی مراقبت از نوزاد را به‎تنهایی انجام دهد، در حالی‎که سزارین دارای عوارض بیهوشی، گوارشی و احتمال خونریزی زخم بوده و مادر برای چندین ماه نیازمند کمک دیگران است.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه کودکان سزارینی بیشتر در معرض آسم یا دیابت در بزرگسالی هستند، تصریح کرد: زایمان باید فرآیند طبیعی خود را طی کند، زیرا وابستگی بین مادر و فرزند بیشتر می‎شود و مادر موفقیت بیشتری در شیردهی دارد.
* ضرورت اصلاح باورها در خانواده و تشدید نظارت حوزه سلامت نسبت به زایمان طبیعی
اکنون در حالی‎که سازمان بهداشت جهانی، میزان سزارین را 5 تا 15 درصد اعلام و گفته است که این آمار نباید در بدترین شرایط از 20 درصد بالاتر برود، در ایران شاهد رقم 46 درصدی سزارین هستیم.
با توجه به اینکه دست‎کم 70 درصد مرگ و میر مادر باردار را در مادران سزارینی می‎بینیم، لذا ضرروت تداوم برنامه‎های کاهش سزارین در کنار سیاست‎های نظام سلامت و تنظیم جمعیت امری بدیهی است.
خانواده به‎عنوان کوچک‎ترین نهاد اجتماعی در جامعه، بنیادی‎ترین تأثیر را در کاهش آمارهای مرگ‎ومیر مادران باردار و مادران سزارینی دارد، باورهای اشتباه ناشی از زایمان طبیعی یا سزارین و نظارت ناکافی نسبت به این مقوله در سال‎های گذشته سبب سیر صعودی سزارین‎های انتخابی ((elective در کشور شد.
مازندران نیز در این سیر صعودی از درصد کشوری فراتر رفته و به 56 درصد رسیده که حتی با نگاهی به موالید در سال گذشته و نوع زایمان مادران، به آمار 62 درصد سزارین نیز می‎رسیم.
هر چند بخشی از این آمار مختص مادرانی است که در بارداری قبلی نیز سزارین داشته‌اند، اما حتی با احتساب این میزان، هنوز آمار زایمان‎های طبیعی بسیار پایین‎تر از میانگین کشوری و جهانی است.
عوارض ناشی از سزارین برای مادر و کودک را باید در سال‎های آینده و حتی در پروسه زمانی 20 ساله سنجید، این مسائل ضرورت هوشیاری خانواده‎ها و کنترل و نظارت بیشتر مدیران حوزه سلامت را می‎طلبد، کاهش 4 درصدی آمار سزارین در مازندران در یک‎سال گذشته تنها یک قدم بوده و تمامی بلوک‎های زایمانی و بیمارستان‎ها باید این آمار را دست‎کم تا 10 درصد کاهش دهند.
با توجه به افزایش دستمزد ماماها در بخش زایمان طبیعی از طرفی و رایگان شدن هزینه زایمان طبیعی و حتی تخفیف زایمان طبیعی در بیمارستان‎های خصوصی در کنار کلاس‎های فیزیولوژی زایمان، نشان می‌دهد که دولت عزم خود را برای ایجاد بسترهای لازم به‎کار گرفته است، لذا باید سطح آگاهی خانواده با مشاوره‎هایی که از مراکز بهداشت تا بیمارستان‎ها و کلینیک‎ها انجام می‎شود، بالا رفته و آنها با علم به عوارض ناشی از سزارین به‎ویژه ((elective و با غلبه بر ترس از زایمان طبیعی، به سمت این نوع زایمان رغبت نشان دهند.

گزارش از آزاده بابانژاد